Şıklık ve İlham Yazılar

İçtimai Durum Ne Demek? Güç, İktidar ve Toplum Üzerine Siyasal Bir İnceleme Bir Siyaset Bilimcinin Gözünden: Düzen, Güç ve İnsan Toplumsal yapıyı anlamak, yalnızca bireylerin davranışlarını değil, aynı zamanda onların içinde bulundukları iktidar ilişkilerini çözümlemeyi gerektirir. Bir siyaset bilimci olarak “içtimai durum” kavramı üzerine düşündüğümde, aklıma ilk gelen şey şu olur: Toplum, durağan bir kütle değil, sürekli değişen bir güç alanıdır. İnsan, bu alanın hem ürünü hem de öznesidir. İçtimai durum, kısaca toplumun belli bir anda sahip olduğu sosyal, siyasal ve ekonomik düzenin ifadesidir. Ancak bu sadece bir tanım değildir; aynı zamanda bir ideoloji, bir iktidar biçimi, hatta bir mücadele…

Güdümlü Şiir Ne Demek? Edebiyatın Yönlendirilmiş Duygular Üzerinden Kendini Arayışı Edebiyat, kelimelerin yalnızca anlam değil, yön taşıdığı bir evrendir. Bir şairin kalemi, kimi zaman duygunun içsel dürtüsüne teslim olur; kimi zamansa ideolojik, politik ya da estetik bir hedefe yönelir. İşte tam da bu noktada karşımıza çıkan kavram güdümlü şiirdir: bir fikrin, inancın veya davanın rehberliğinde yazılmış, yönlendirilmiş bir şiir biçimi. Fakat bu yönlendirme, yalnızca dışsal bir zorlama mıdır, yoksa sanatın kendi iç devinimiyle uyumlu bir yöneliş midir? Güdümlü Şiirin Kavramsal Çerçevesi Güdümlü şiir, belirli bir amaca —politik, ideolojik, toplumsal ya da ahlaki— hizmet eden şiirdir. Bu türde şair, bireysel duygularından…

Göz Eti Ameliyatı Nasıl Yapılır? Tarihin Işığında Bir Yolculuk Bir tarihçi olarak geçmişle bugün arasındaki ince çizgiyi takip etmek, yalnızca olayların kronolojisini değil, aynı zamanda insanın dönüşümünü anlamaya çalışmaktır. Göz sağlığı da bu dönüşümün sessiz tanıklarından biridir. Antik çağlardan bugüne kadar, göz eti olarak bilinen pterjiyum rahatsızlığı, hem tıbbi hem de kültürel açıdan dikkat çekici bir geçmişe sahiptir. Gözün beyaz kısmında başlayan ve korneaya doğru uzanan bu et parçası, insanlık tarihinin her döneminde farklı anlamlar taşımıştır. Eski Mısır’da “gözün laneti” olarak görülürken, Orta Çağ’da rüzgâr ve tozun getirdiği bir “doğa cezası” olarak kabul edilirdi. Göz Eti Rahatsızlığının Tarihsel Arka Planı…

Greyfurt Göbek Yağlarını Eritir mi? Bir Siyaset Bilimcisinin Güç ve Beden Üzerine Düşünceleri Greyfurtun yalnızca bir meyve değil, çağımızın iktidar söyleminin bir parçası olduğunu hiç düşündünüz mü? Bir siyaset bilimci için beden, her zaman bir politik alandır; diyetler, fitness kültürü ve “ideal beden” kavramı, modern iktidar mekanizmalarının görünmez biçimlerde işlediği birer araçtır. O hâlde “Greyfurt göbek yağlarını eritir mi?” sorusu, sadece biyolojik bir merak değil, aynı zamanda iktidar, ideoloji ve vatandaşlık arasındaki karmaşık ilişkilerin bir yansımasıdır. Beden Üzerinde İktidar: Neoliberal Sağlık Rejimi Michel Foucault’nun “biyopolitika” kavramı bize bedenin yönetilmesinin, aslında toplumun yönetilmesi anlamına geldiğini öğretir. Greyfurt, bu yönetimin yumuşak ama…

Ekonominin Görünmez Desenleri: Gravür Desenleri Nedir? Bir ekonomist olarak, her analizime aynı temel soruyla başlarım: Kaynaklar sınırlı, seçimler sonsuzsa; biz hangi deseni çizeceğiz? Tıpkı bir gravür sanatçısının her çizgiyi dikkatle kazıması gibi, ekonomiler de her kararında kalıcı izler bırakır. Gravür desenleri, yüzeydeki detayların toplamından fazlasıdır; derinlik, sabır ve strateji ister. Ekonomi de böyledir — üretim, tüketim ve yatırım tercihleriyle toplumun geleceğini şekillendiren bir “desen sanatı”. Gravür Desenleri ve Ekonomik Yapının Benzeşimi Gravür desenleri, yüzeyin altına işlenen karmaşık hatlardan oluşur. Ekonomik sistemler de aynı şekilde, görünmeyen ağlar ve etkileşimlerle doludur. Fiyatlar, arz-talep dengeleri, tüketici davranışları ve devlet politikaları — bunların her…

Mikro Dünyanın Kültürleri: Granül Nedir Bakteri? Bir antropolog için dünya, yalnızca insanlar ve toplumlardan ibaret değildir; mikroorganizmalar da kendi kültürel kodlarını taşır. Tıpkı topluluklar gibi, bakteriler de kendi ritüellerine, sembollerine ve işbölümüne sahiptir. Onları incelemek, insan kültürlerinin minyatür bir yansımasını gözlemlemek gibidir. Granül nedir bakteri? sorusu bu bağlamda yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda derin bir kültürel sorudur: Çünkü granül, bakterinin kimliğini, hafızasını ve direncini simgeleyen mikroskobik bir semboldür. Bir bakterinin granülü, topluluk içinde bilgi ve enerji taşıyan bir “kültürel miras” gibidir. Granül, bakterinin hayatta kalmak için geliştirdiği bir adaptasyon biçimidir; tıpkı insanların zor zamanlarda geleneklere, ritüellere ve sembollere sığınması gibi.…

Haybeye Ne Demektir? – Boşa Gidenlerin, Görünmeyen Değerlerin Ardındaki Hikâye Bazen bir kelimeyle karşılaşırız ve farkında olmadan derin bir sorgulamaya gireriz. “Haybeye” mesela… Dilimizde sıkça kullanırız: “Boşuna yaptım”, “Haybeye uğraştım.” Ama hiç düşündük mü, gerçekten neyin “haybeye” olduğunu? Bu yazıda, hem aklın hem kalbin penceresinden bakacağız. Erkeklerin objektif, veri odaklı bakış açılarını; kadınların duygusal ve toplumsal sezgileriyle harmanlayan bir sorgulamaya davet ediyorum sizi. Çünkü belki de haybeye sandıklarımız, aslında en çok öğretenlerdir. Haybeye Ne Demektir? – Kelimenin Kökeni ve Anlamı “Haybeye” kelimesi, Arapça “hebâ” (boş, faydasız, anlamsız) kökünden gelir. Türkçedeki anlamıyla, boşuna, karşılıksız, sonuçsuz anlamlarına gelir. Bir şeyi “haybeye yapmak”,…